We will collect News, Info and so forth concerning 'Burmese Govt.Railroad Project' that will be through the historical inportant town of mrauk-U in Arakan Kingdom.

Burmese Govt. Destroying Our Arakanese Historical Heritage of Mrauk-U in Arakan Kingdom

Scrolling MySpace Image GeneratorScrolling MySpace Image GeneratorScrolling MySpace Image GeneratorScrolling MySpace Image GeneratorScrolling MySpace Image GeneratorScrolling MySpace Image GeneratorScrolling MySpace Image GeneratorScrolling MySpace Image GeneratorScrolling MySpace Image GeneratorScrolling MySpace Image GeneratorScrolling MySpace Image GeneratorScrolling MySpace Image GeneratorScrolling MySpace Image GeneratorScrolling MySpace Image GeneratorScrolling MySpace Image Generator

Friday, March 4, 2016

The Million Dollar Mismanagement of Mrauk U

By MOE MYINT / THE IRRAWADDY| Wednesday, February 24, 2016





MRAUK U, Arakan State — Throughout outgoing President Thein Sein’s term, the Arakan State government spent 1.5 billion kyats (over US$1.2 million) to preserve the remnants of the ancient Arakanese Mrauk U kingdom, according to the state’s annual audit report.

Yet some officials connected with the project allege that it has been fraught with mismanagement. Khin Than, chairperson of Mrauk U-based Heritage Trust, claims that halls within two famous temple complexes—the Ko-thaung and Shite-thaung pagodas—were damaged by government contractors’ negligence. New shrines were built alongside originals, she added—constructed out of concrete and sandstone.

Archaeologists and scholars of Mrauk U, which boasts more than 1,500 documented temples, have advocated for its classification as a UNESCO World Heritage Site, but fear that unscrupulous renovation of the ancient locale will put such an achievement further from reach.

‘The Conservation Was Wrong’
 

Nyein Lwin, director of the Mrauk U Department of Archaeology and Cultural Heritage Conservation, admitted that reconstruction at Mrauk U had been carried out instead of maintenance. This often involves the use of concrete and new stones, rather than brickwork more authentic to the original structures.

Contractors lack experience to properly preserve the temples and pagodas, he explained, clarifying that much of the work was carried out before he stepped into the directorial role three months ago.

“I saw a pagoda… the conservation was wrong—it was reconstructed,” Nyein Lwin said, describing a site within the Shite-thaung complex. “[It] was reconstructed with bricks, sand and stone. It is a 2015 model. It can’t be a Mrauk U model anymore. I can’t feel it [is an original].”

Some original Shite-thaung pagodas had echo chambers and an air circulation system built into the architecture, but after the preservation, both had been disabled.

Arakan State’s Statistical Department Chief Tun Aung San also admitted that local contractors had proven “unskillful” in working on the ancient Mrauk U temples.

Exponential Budget Increase

The deputy director of the Sittwe Department of Archaeology and the National Museum provided The Irrawaddy with an annual report revealing that the regional government budget for Mrauk U maintenance had increased exponentially, from 8.4 million kyats (US$6,800) in 2011 to 639 million kyats (US$515,800) at present.

Over the last five years, a total of 1.5 billion kyats (US$1.2 million) has been poured into the ancient ruins.

Nyein Lwin claims he was kept in the dark about the funds allocated by the state before his tenure. This reportedly topped 665 million kyats (US$536,800) during 2014-15, while the project was managed by the Sittwe Department of Archaeology in the Arakan State capital.

When he became the Mrauk U archaeology department’s director, Nyein Lwin said that he identified discrepancies in the project’s audit report, which led him to file a complaint with the Arakan State chief minister. He noticed that five renovations which had not yet been completed were marked as done, and the local companies responsible had prematurely collected payment for the projects.

Nyein Lwin said he requested that the contractors provide cost estimates for the undertaking and a performance guarantee—which most failed to present.

If a contractor does not complete a project satisfactorily, authorities are supposed to take action, Tun Aung San explained. Yet he declined to say whether the state government follows through on this responsibility, simply adding that they “manage” any problems that arise.

Despite allegations of poor work performance, Tun Aung San revealed that, to his knowledge, the statistical department had not yet scrutinized the 2015-16 budget for the Mrauk U project.

Open or Closed Tender?

According to the official audit list, contractors who were selected to lead the Mrauk U restoration include well-connected Union Solidarity and Development Party (USDP) members, a Sittwe hotel owner, and construction companies like Nilar Myint Myat, Myanmar Ariyan and Roma Mandaing.

How certain local contractors obtained key positions on the project remains ambiguous. Burmese government protocol states that if a proposal is valued at above five million kyats (US$4,000), a “tender competition” is announced; if a project is appraised at 50 million kyats (US$40,300) or more, the public is informed through state-owned newspapers to facilitate competitive bidding.

The Irrawaddy was unable to clarify whether the Arakan State government had called for an open tender for Mrauk U’s temple maintenance.

“I don’t know whether the tender was open or closed. And even at the Mrauk U branch, we don’t know how many contractors are operating here,” Nyein Lwin said, the latter claim also echoed by the Sittwe Department of Archaeology’s deputy director.

Arakan State’s audit chief told The Irrawaddy that such decisions are left up to regional authorities, and it was unclear if they adhered to a transparent bidding procedure.

“It’s difficult to say whether the majority of tender cases are open or closed. It depends on the state government’s plan,” he said.

When contacted by The Irrawaddy, Moe Hein, a director within the Arakan State government, denied that the state privately handled tenders for such projects.

‘Intentional Violation of Laws’

Further controversy has been courted by state government plans to construct a museum in a colonial era building which was once a Mrauk U palace.

Arakan State authorities have reportedly offered 300 million kyats (US$242,200) to a local businessman to complete the project during the 2016-17 financial year.

The Mrauk U Heritage Trust objects to the project on the grounds that it violates a 1998 law prohibiting both the reconstruction of ancient structures and the construction of new buildings at heritage sites.

“The state government and the Department of Archaeology and Cultural Heritage Conservation are intentionally violating the existing laws. The projects are shared with their close [relations] and after that, our heritage is destroyed,” said Khin Than, chairperson of the Trust.

She lamented that some business contractors had already received official permits to construct guesthouses and hotels nearby.

Nyein Lwin speculated that some government officials might be unaware of laws banning on-site construction, but added that the responsibility to enforce the rules remained with the manager of the project.

“If Snr-Gen Min Aung Hlaing gave a command to fight, it is the frontline commander, and not Min Aung Hlaing [that has to do it],” said Nyein Lwin, referring to the Burma Army chief. “Whether they win or are defeated depends on the commander’s qualifications.”

“It is the same here,” he concluded, stressing the importance of lower level leaders in Mrauk U’s chain of authority. “The operation manager is key.”

http://www.irrawaddy.com/multimedia-burma/the-million-dollar-mismanagement-of-mrauk-u.html

ေျမာက္​ဦးၿမိဳ႕၏ ​ေဒၚလာသန္းခ်ီေသာ စီမံခန္​႔ခြဲမႈအမွားမ်ား

By မိုးျမင့္ | March 4, 2016


မၾကာမီ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးရေတာ့မည့္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၏ အစိုးရသက္တမ္း အတြင္းတြင္ ရခုိ္င္ျပည္နယ္အစုိးရက ေရွးေခတ္ ရခုိင္ဘုရင္မ်ားထီးနန္းစိုက္ခဲ့သည့္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္ရွိ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္မ်ားကုိ ေရွးမူမပ်က္ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္ ျမန္မာက်ပ္ေငြ ၁ ဒႆမ ၅ ဘီလီယံ က်ပ္ ( အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁ ဒႆမ ၂ သန္း) အသုံးျပဳခဲ့ေၾကာင္း ျပည္နယ္စာရင္းစစ္ရုံးမွ ႏွစ္စဥ္ထုတ္ျပန္ေသာ အစီရင္ခံစာအရ သိရသည္။

ေျမာက္ဦးအေျခစုိက္ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔ ဥကၠဌ ေဒၚခင္သန္းက အစုိးရႏွင့္ တာ၀န္ယူ တည္ေဆာက္ရေသာ ကန္ထရုိ္က္မ်ား၏ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈ အမွားအယြင္းမ်ားေၾကာင့္ ကုိးေသာင္းဘုရားႏွင့္ သွ်စ္(ရွစ္) ေသာင္းဘုရားတုိ႔၏ အတြင္းပုိင္းရွိ လိုဏ္္ဂူမ်ား ပ်က္စီးခဲ့ရေၾကာင္း ေျပာသည္။ ေရွးေဟာင္းေစတီမ်ား ေဘးတေလွ်ာက္တြင္ ေစတီ အသစ္မ်ားကုိ တည္ထားခဲ့ၿပီး ကြန္ကရစ္၊ သဲေက်ာက္တုိ႔ျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့သည္ဟုလည္း သူက ဆိုသည္။

သမုိင္း၀င္ေစတီေပါင္း ၁၅၀၀ ေက်ာ္ရွိေသာ ေျမာက္ဦး ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္ကုိ ယူနက္စကုိ၏ ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္စာရင္းတြင္ ထည့္သြင္းရန္အတြက္ ေရွးေဟာင္းသုေတသီမ်ားႏွင့္ ပညာရွင္မ်ားက ႀကိဳးပမ္းေနေသာ္လည္း ေရွးမူလက္ရာမ်ားကုိ မွားယြင္းေသာ ျပန္လည္မြမ္းမံျပင္ဆင္မႈမ်ား ေတာက္ေလွ်ာက္ျဖစ္ေနသည့္အတြက္ စာရင္းသြင္းရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ မေအာင္မည္ကို စိုးရိမ္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚေနရသည္။

ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈ အမွားမ်ား

ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ရွိ ေရွးေဟာင္းသုေတသနႏွင့္ အမ်ိဳးသားျပတိုက္ဦးစီးဌာနမွ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးၿငိမ္းလြင္ကလည္း ေျမာက္ဦး ေရွးေဟာင္းေဒသကုိ ထိန္းသိမ္းရမည့္အစား အသစ္ျပန္လည္တည္ေဆာက္ထားသည္မ်ား ေတြ႔ရွိရေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆုိခဲ့ပါသည္။ မူလတည္ေဆာက္ထားသည့္ ေရွးေခတ္လက္ရာမ်ားႏွင့္ နီးစပ္ေသာ ျပဳျပင္မႈမ်ားအစား တခါတရံတြင္ ကြန္ကရစ္ႏွင့္ ေက်ာက္အသစ္မ်ားကို အသုံးျပဳထားၾကသည္။


ကန္ထ႐ိုက္မ်ားသည္ ဘုရား၊ ပုထိုးမ်ားကို ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းသည့္ အေတြ႔အႀကံဳမရွိၾကဟု သူကေျပာသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ သုံးလေလာက္က ေျမာက္ဦးေဒသတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရန္ သူေရာက္မလာခင္ကတည္းက ျပင္ဆင္မႈ အမ်ားအျပား ျပဳလုပ္ထားခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္ဟု ဦးၿငိမ္းလြင္က ရွင္းျပသည္။

“ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းတာ မွားယြင္းေနတဲ့ ဘုရားတဆူကုိ က်ေနာ္ေတြ႔ခဲ့တယ္။ အဲဒါ အသစ္ျပန္တည္ေဆာက္ထားပါ’’ ဟု (သွ်စ္)ရွစ္ေသာင္းဘုရားအနီးတြင္ တည္ေဆာက္ထားေသာ ဘုရားတဆူကုိ ရည္ညႊန္း၍ သူက ေျပာသည္။ ‘‘အုတ္ေတြ၊ သဲေတြ၊ ေက်ာက္ေတြနဲ႔ ျပင္ေဆာက္ထားတာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေမာ္ဒယ္ျဖစ္ေနတယ္ဗ်။ အဲဒါ ေနာက္ထပ္ ဘယ္ေတာ့မွ ေျမာက္ဦးေခတ္လက္ရာ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ဘူး။ အဲဒါကုိ ေရွးလက္ရာလို႔ က်ေနာ္ ဘယ္လုိမွ ခံစားလုိ႕မရဘူးဗ် ”ဟု ဦးၿငိမ္းလြင္က ေျပာသည္။

ေရွးေဟာင္း (သွ်စ္)ရွစ္ေသာင္းဘုရား၏ အတြင္းပုိင္းလုိဏ္ဂူမ်ားတြင္ ပဲ့တင္သံမထြက္ဘဲ ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းေစ သည့္ စနစ္မ်ားကုိပါ ထည့္သြင္းတည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ္လည္း လက္ရွိ ျပန္လည္ျပဳျပင္ၿပီး ေနာက္ပုိင္းတြင္ ယင္းစနစ္ႏွစ္ခုလုံးမွာ ပ်က္စီးသြားၿပီျဖစ္သည္။

ရခုိင္ျပည္နယ္၏ စာရင္းစစ္ခ်ဳပ္ ဦးထြန္းေအာင္စံကလည္း ေရွးေဟာင္း ဘုရားပုထုိးေတာ္မ်ားကုိ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္း လုပ္ခြင့္ ရထားေသာ ေဒသခံ ရခုိင္ကန္ထရုိက္မ်ားက လုပ္ငန္းကၽြမ္းက်င္မႈမရွိဟု ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

ဆတုိးျမင့္လာေသာ ဘတ္ဂ်က္

စစ္ေတြၿမိဳ႕ ေရွးေဟာင္းသုေတသနႏွင့္ အမ်ဳိးသားျပတုိက္ဌာန၏ ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴးက ဧရာ၀တီသတင္းဌာနသို႔ စီစဥ္ေပးခဲ့ေသာ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာတခုအရ ေျမာက္ဦးေရွးေဟာင္းေဒသအတြက္ ျပည္နယ္အစုိးရမွ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ရန္ ထုတ္ေပးခဲ့သည့္ ဘက္ဂ်က္မွာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ က်ပ္ေငြ ၈ ဒႆမ ၄ သန္း ( အေမရိကန္ေဒၚလာ ၆၈၀၀) ရွိခဲ့ရာမွ ယခု ႏွစ္တြင္္ က်ပ္ေငြ ၆၃၉ သန္းအထိ ( အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅၁၅ ၈၀၀)အထိ တုိးျမွင့္ခဲ့ေပးခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။

ပ်က္စီးယုိယြင္းေနေသာ ေရွးေဟာင္းဘုရားမ်ားျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းေရးအတြက္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၅ႏွစ္အတြင္း စုစုေပါင္း က်ပ္ေငြ ၁ ဒႆမ ၅ ဘီလီယံ ( အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁ ဒႆမ ၂ သန္း) သုံးစြဲခဲ့သည္။

ဦးၿငိမ္းလြင္က သူ႔အေနျဖင့္ ယခုတာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ျခင္း မျပဳမီအခ်ိန္အထိ အစုိးရအဖြဲ႕၏ ရန္ပုံေငြ ခြဲေ၀ ခ်ထားေပးမႈမ်ား အေၾကာင္းကုိ လုံး၀ သိရွိထားျခင္းမရွိဟု ဆုိပါသည္။ ၂၀၁၄ – ၂၁၁၅ ဘ႑ာေရး ႏွစ္အတြင္းတြင္ အဆိုပါ စီမံကိန္းကို ရခုိင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ရွိ ေရွးေဟာင္းသုေတသနႏွင့္ အမ်ဳိးသားျပတုိက္ဌာနမွ ျပည္နယ္အစိုးရ၏ အေထာက္အပံ့ျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာ က်ပ္ေငြ ၆၆၅ သန္း သံုးစြဲခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ဦးၿငိမ္းလြင္သည္ ေျမာက္ဦး ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာန၏ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးျဖစ္လာေသာအခါ ၄င္းမတုိင္မီ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည့္ စီမံကိန္း၏ စာရင္းစစ္အစီရင္ခံစာအရ ကြဲလြဲမႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္းေတြ႔ရွိခဲ့သည္။ အၿပီးမသတ္ေသးသည့္ လုပ္ငန္းငါးခုအတြက္ ႀကိဳတင္ေငြမ်ား ထုတ္ယူခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္ဟု သူကေျပာသည္။

ကန္ထရုိက္တာမ်ားအား ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းသည့္ လုပ္ငန္းကုန္က်စရိတ္ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ေငြႏွင့္ (အစုိးရထံတင္ျပရသည့္) ေဆာင္ရြက္ၿပီးစီးသည့္လုပ္ငန္းမ်ားအား အာမခံႏုိင္သည့္ အေထာက္အထားစာရြက္ (Performance Guarantee) ေပးရန္ ေတာင္းခံခဲ့ေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ တင္ျပႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိေၾကာင္း ဦးၿငိမ္းလြင္က ေျပာသည္။

အကယ္၍ ကန္ထရုိက္တေယာက္က စီမံကိန္းတခုကုိ ေကာင္းမြန္ၿပီးေျမာက္ေအာင္ မေဆာင္ရြက္ႏုိင္လွ်င္ တာ၀န္ရွိသူမ်ား က စာခ်ဳပ္စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းအရ အေရးယူရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးထြန္းေအာင္စံ ေျပာသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဦးထြန္းေအာင္စံ က ျပည္နယ္အစုိးရအေနျဖင့္ ၄င္းတုိ႔သတ္မွတ္ထားသည့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းအတုိင္းအေရးယူ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္းရွိမရွိကုိ တုိက္ရုိက္ေျပာဆုိရန္ ျငင္းဆုိခဲ့သည္။

ျပဳျပင္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ညံ့ဖ်င္းေၾကာင္း စြပ္စြဲခ်က္မ်ား ရွိေနေသာ္လည္း စာရင္းစစ္ဌာနမွ ေျမာက္ဦး စီမံကိန္းအတြက္ ၂၀၁၅-၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဘက္ဂ်က္ကုိ မစစ္ေဆးရေသးေၾကာင္း ဦးထြန္းေအာင္စန္းက ေျပာသည္။

ခ်ိတ္ပိတ္ တင္ဒါလား၊ အိတ္ဖြင့္ တင္ဒါစနစ္လား

စာရင္းစစ္ဌာန၏တရား၀င္စာရင္းမ်ားအရ ေျမာက္ဦးေရွးေဟာင္းေဒသ ျပန္လည္ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းအတြက္ အေရြးခ်ယ္ခံထားရေသာ ကန္ထရုိက္မ်ားမွာ အဆက္အသြယ္ေကာင္းသည့္ ျပည္ေထာင္စု ႀက့ံခုိင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ (USDP) အဖြဲ႔၀င္မ်ား၊ စစ္ေတြၿမိဳ႕မွ ဟုိတယ္ပုိင္ရွင္တဦးႏွင့္ နီလာျမင့္ျမတ္၊ ျမန္မာအာရီယံႏွင့္ ရုိးမ မ႑ဳိင္က့ဲသုိ႔ ေဆာက္ လုပ္ေရး ကုမၸဏီမ်ားျဖစ္ၾကသည္။

ေဒသခံ ကန္ထရုိက္တာမ်ားက အေရးပါေသာ စီမံကိန္း၊ လုပ္ငန္းအမ်ဳိးအစားမ်ားကုိ မည္ကဲ့သုိ႔ လုပ္ပုိင္ခြင့္ရခဲ့ၾကသည္ဆုိသည္မွာလည္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္းမရွိပါ။ ျမန္မာအစုိးရ၏ တင္ဒါစည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားအရ လုပ္ငန္းတခုသည္ က်ပ္ ၅ သန္း ( အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄၀၀၀) တန္ဖုိးရွိလွ်င္ တင္ဒါေခၚယူရမည္ ျဖစ္ၿပီး အကယ္၍ က်ပ္ သန္း ၅၀ ( အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၄၀၃၀၀) သုိ႔မဟုတ္ ယင္းထက္ပုိလွ်င္ ႏုိင္ငံပုိင္သတင္းစာတြင္ ထည့္သြင္းေၾကာ္ျငာၿပီးမွ တင္ဒါေခၚယူရမည္ ျဖစ္သည္။

ရခုိင္ျပည္နယ္အစုိးရက ေျမာက္ဦးေရွးေဟာင္းေစတီမ်ားကုိ ထိန္းသိမ္းရန္အတြက္ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ေၾကညာၿပီး တင္ဒါ ေခၚယူခဲ့ျခင္းရွိမရွိကုိ ဧရာ၀တီသတင္းဌာနက အတိအက် အတည္ျပဳႏုိင္ခဲ့ျခင္း မရွိပါ။

“တင္ဒါက အဖြင့္လား အပိတ္သလားဆုိတာကုိ က်ေနာ္ မသိပါဘူး။ ေျမာက္ဦးဌာနအေနနဲ႔ ဒီမွာ ေဆာက္လုပ္ေရး ကန္ထရုိက္ အေရအတြက္ ဘယ္ေလာက္ လုပ္ကုိင္ေနတယ္ ဆုိတာကုိလဲ က်ေနာ္တုိ႔ မသိပါဘူး”ဟု စစ္ေတြၿမိဳ႕ရွိ ေရွး ေဟာင္းသုေတသနနွင့္ ျပတုိက္ဦးစီးဌာန ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴးေျပာဆုိခဲ့သည့္အတုိင္းပင္ ဦးၿငိမ္းလြင္ကလည္း ေျပာ ပါသည္။

ရခုိင္ျပည္နယ္၏ စာရင္းစစ္ခ်ဳပ္ကမူ ထုိသုိ႔ (တင္ဒါစနစ္) ဆုံးျဖတ္မႈမ်ားသည္ ျပည္နယ္အစုိးရ၏ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ခ်မွတ္ျခင္းသာျဖစ္ၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေသာ တင္ဒါစနစ္ ေခၚယူေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္းရွိ မရွိ ဆိုသည္ကို တိတိက်က် မသိေၾကာင္း ဧရာ၀တီသတင္းဌာနသုိ႔ ေျပာသည္။

“အိတ္ဖြင့္တင္ဒါ ဘယ္ေလာက္ ခ်ိတ္ပိတ္တင္ဒါ ဘယ္ေလာက္ဆုိတာမ်ဳိးကုိ ဒီ (စာရင္း) ထဲမွာ ေျပာဖုိ႔ ခက္ပါတယ္။ အဲဒါက ျပည္နယ္အစုိးရ အစီအစဥ္ေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္” ဟု စာရင္းစစ္ခ်ဳပ္က ေျပာသည္။

ရခုိင္ျပည္နယ္ အစုိးရ၏ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးတဦးျဖစ္ေသာ ဦးမိုးဟိန္းအား ဧရာ၀တီသတင္းဌာနမွ ဖုန္းျဖင့္ဆက္သြယ္ေမးျမန္းေသာအခါ စီမံကိန္းကိစၥမ်ားကုိ ရခုိင္ျပည္နယ္အစုိးရအဖြဲ႔က ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိဘဲ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္း မရွိဟု ျငင္းဆန္ခဲ့ ပါသည္။

ဥပေဒမ်ားကုိ မ်က္ကြယ္ျပဳျခင္း

ေနာက္ထပ္ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ျဖစ္ရပ္တခုမွာ ေျမာက္ဦးနန္းေတာ္ကုန္းေဟာင္းေပၚတြင္ ကုိလုိနီေခတ္အေဆာက္အအုံေဟာင္းတခုအား ျပန္လည္မြမ္းမံၿပီး ျပတုိက္အျဖစ္ ေဆာက္လုပ္မည့္ ရခုိင္ျပည္နယ္အစုိးရ၏ အစီအစဥ္ ျဖစ္သည္။

ရခုိင္ျပည္နယ္အစုိးရက ေဒသခံ စီးပြားေရးသမားတေယာက္ကုိ ၂၀၁၆-၁၇ ဘ႑ာႏွစ္အတြင္း ယင္းစီမံကိန္းကုိ အၿပီးအစီး တည္ေဆာက္ရန္ ျမန္မာက်ပ္ေငြ သန္း ၃၀၀ (အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၄၂ ၂၀၀) ျဖင့္ ကမ္းလွမ္းခဲ့သည္ဟု သိရသည္။




၁၉၉၈ခုႏွစ္ဥပေဒတရပ္အရ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အအုံမ်ားကုိ ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ျခင္းႏွင့္ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသည့္ ေနရာတြင္ အေဆာက္အအုံသစ္ တည္ေဆာက္ျခင္းတုိ႔ကုိ တားျမစ္ထားေၾကာင္း ေျမာက္ဦး ေရွး ေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔က ေထာက္ျပခဲ့ပါသည္။

“ျပည္နယ္အစုိးရနဲ႔ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာနတို႔က တည္ဆဲဥပေဒေတြကုိ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ႔ ခ်ိဳးေဖာက္တာပါ။ ဒီစီမံ ကိန္းေတြကုိလည္း သူတုိ႔နဲ႔ နီးစပ္ရာ လက္သင့္တဲ့လူေတြကုိပဲ ေပးလုိက္တာပါပဲ။ ေနာက္ေတာ့ က်မတုိ႔ရဲ႕ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ေတြလည္း ဖ်က္ဆီးျခင္းခံလုိက္ရပါတယ္” ဟု ေျမာက္ဦး ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔ ဥကၠဌ ေဒၚခင္သန္းက ေျပာသည္။

အခ်ိဳ႕ေသာ စီးပြားေရးသမား ကန္ထရုိက္တာမ်ားသည္ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေနရာတြင္ တည္းခုိခန္းႏွင့္ ဟုိတယ္အသစ္မ်ား တည္ေဆာက္ရန္ တရား၀င္ ခြင့္ျပဳခ်က္မ်ား ရရွိၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ေဒၚခင္သန္းက ၀မ္းနည္းစြာ ေျပာသည္။

အစုိးရ အရာရွိအခ်ဳိ႕က တားျမစ္ထားသည့္ ဥပေဒကုိ သတိမျပဳမိျခင္း ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏုိင္သည္ဟု ဦးၿငိမ္းလြင္က ခန္႔မွန္း သည္။ ထုိဥပေဒမ်ားအတုိင္း လုိက္နာေဆာင္ရြက္ရန္မွာ စီမံကိန္းကုိ တာ၀န္ယူထားသူ မန္ေနဂ်ာ၏ တာ၀န္ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သူက ေျပာသည္။

“တကယ္လုိ႔ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္က တုိက္ပြဲတခု တုိက္ဖုိ႔ အမိန္႔ေပးရင္ တုိက္ရမွာက ေရွ႕တန္း တပ္ရင္းမွဴးဗ်။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္က သြားၿပီးေတာ့ တုိက္စရာမလုိဘူး။ တုိက္ပြဲတပြဲရဲ႕ အႏုိင္အရႈံးဆုိတာ အဲဒီတုိက္ပြဲကုိ တုိက္တဲ့ တပ္ရင္းမွဴးရဲ႕ အရည္အခ်င္းအေပၚမွာပဲ မူတည္တာ” ဟု ဦးၿငိမ္းလြင္က ျမန္မာစစ္တပ္ကုိ ပမာထားၿပီး ေျပာဆုိခဲ့ သည္။

“ဒီမွာလည္း အတူတူပါပဲ’’ ဟု ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကို စီမံခန္႔ခြဲေနရေသာ ေအာက္ေျခအဆင့္ ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းမ်ား၏ အေရးပါပုံကုိ သူက ေျပာသည္။ ‘‘စီမံကိန္း မန္ေနဂ်ာက အခရာပဲ။”

(ဧရာဝတီ အဂၤလိပ္ပိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ Moe Myint ၏ The Million Dollar Mismanagement of Mrauk U ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္)

http://mobile.irrawaddy.com/article/2016/03/04/109143.html

Monday, February 29, 2016

စနစ္တက်ဖ်က္ဆီးခံေနရေသာ ရခိုင့္ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္ ေျမာက္ဦး

သတင္းေထာက္မွတ္စု ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္လက္ရာေတြ မ်ားျပားလွတဲ့ ေျမာက္ဦးေဒသမွာလည္း ေသခ်ာထိမ္းသိမ္းမႈမရွိတာေၾကာင့္ အဖိုးတန္ ေရွးေဟာင္း ဗိသုကာလက္ရာေတြ ဒီလိုပဲ ပ်က္ယြင္းဆံုး႐ႈံးသြားရမယ့္ အေနအထားျဖစ္ပါတယ္။ ေျမာက္ဦးၿမဳိ႕ကို သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ မျမင့္ျမင့္ခိုင္က သတင္းေထာက္တေယာက္ရဲ႕ မွတ္စုအစီအစဥ္ကေန တင္ျပထားပါတယ္။

Friday, February 26, 2016

Mrauk-U conservation seen as reconstructing not preserving

By Ei Ei Thu   |   Tuesday, 26 January 2016

Heritage zones in Mrauk-U, Rakhine State, are under threat due to renovations that have altered the designs of ancient pagodas, the Mrauk-U Heritage Trust claims.

Nuns pray in Mrauk-U, Rakhine State. Photo: Aung Htay Hlaing / The Myanmar TimesNuns pray in Mrauk-U, Rakhine State. Photo: Aung Htay Hlaing / The Myanmar Times
The Department of Archaeology and the National Museum in Sittwe are both operating construction sites.

“They have destroyed the ancient architecture. For example, everyone who comes to visit the Ko Thaung Pagoda agrees that the renovation is badly done because it now looks totally different from its original design,” said Daw Khin Than, chair of the Mrauk-U Heritage Trust.

Ko Thaung Pagoda – a name which translates to “90,000 Pagodas” – is the largest in Mrauk-U.

The Mrauk-U Heritage Trust is also concerned about the construction of a museum in the heritage zone, on the site of an old colonial building. “They received a budget of K300 million for the construction and now they want to spend it all,” said Daw Khin Than.

In the heritage sites of Mrauk-U, the construction of new buildings is forbidden by a 1998 law.

“We have appealed to the Rakhine State government many times to ban the construction of the museum and explained to them why, but they replied to the Department of Archeology that the construction would continue as planned,” Daw Khin Than said.

The heritage zone in Bagan also falls under the protection of the 1998 law, but some hotels built in the area are now under investigation for possible violation of the law where a significant increase in tourism threatens conservation of the site.

The preservation of Mrauk-U, the last capital of the Arakanese kingdom, now faces similar threats, experts say. Parts of the heritage site were destroyed years ago for the construction of a railroad.

“The Department of Archaeology has conducted renovation on the palace, the city wall, several pagodas and other sites with a K660 million budget in Mrauk-U in the 2014-15 financial year, but all sites were damaged due to incorrect reconstruction,” according to the Mrauk-U Heritage Trust.

The organisation said that renovation work had also been done on the Ko Thaung Pagoda with a budget of K590 million during the 2015-16 financial year.

“We don’t know whether they are trying to preserve or destroy the pagodas,” Daw Khin Than said.

U Kyaw Hla Mg, president of the Regional Guide Society, sees great potential for Mrauk-U to become a tourist destination, if ancient pagodas hidden by hills and forest are systematically uncovered.

“The Department of Archeology has only uncovered 5 percent of pagodas are now hidden in the forests; the other 95 percent are now lost,” he said.

More than 3500 tourists visited Mrauk-U in 2014 and about 4200 in 2015, according to the Ministry of Hotels and Tourism. There are 1552 ancient pagodas in Mrauk-U and 6352 in the whole of Rakhine State.

“We could try to be listed as a [UNESCO] World Heritage Site but the renovations conducted by the Department of Archeology have destroyed the old architecture. It was reconstruction rather than renovation and ancient religious buildings were demolished,” U Kyaw Hla Mg said.

Daw Khin Than of the Mrauk-U Heritage Trust sees the renovations as a great loss for the Rakhine people. “We would like to show the Rakhine heritage to the world, but it has all been destroyed.”

http://www.mmtimes.com/index.php/national-news/18655-mrauk-u-conservation-seen-as-reconstructing-not-preserving.html

At Mrauk U, Living Heritage and Crumbling Splendor in Need of Conservation

 By THIN LEI WIN / MYANMAR NOW| Friday, February 26, 2016 |

MRAUK U, ARAKAN STATE — The archeological museum chronicling the ancient Arakan kingdom of Mrauk U, one of Burma’s most important cultural sites, is housed in an unassuming, one-story building with a worn-out sign that has letters missing.

Located on the old palace grounds, it has one main room and three side rooms where you can find intricate stone carvings, exquisite bronze Buddhas and beautiful glazed tiles. Some of the art on display dates back to the 8th century, while much stems from 15th and 16th centuries, when the Arakan Kingdom of Mrauk U, located in the north of present-day Arakan State, was at its zenith.

Low-ceilinged, badly lit, devoid of visitors and with the treasures displayed in a seemingly random manner, the state of the museum reflects the state of this ancient city—full of forgotten, magnificent ruins in urgent need of concerted conservation efforts.

I actually didn’t come to the town of Mrauk U on a recent visit to enjoy the sights, but to attend and help moderate an ethnic media conference held here. I also planned to interview Arakanese villagers affected by the December fighting between the rebels of the Arakan Army and the military. The latter plan, however, was scuttled by Burma’s notoriously vague and confusing bureaucracy

To visit the affected villages, I was told, I needed permission from the Arakan State Ministry of Information in Sittwe. But once there, I was informed I needed permission from four other offices, including the Ministry of Border Affairs and Ministry of Immigration and Population, a requirement for which there was no time. In Mrauk U, the township administrator simply suggested I travel back to Sittwe to gain the necessary authorizations.

Determined not to waste my trip, I decided to visit Mrauk U, a legendary but difficult to reach heritage site I had long wanted to visit. What I found was a small, dusty but lively town situated among the crumbling splendor of 15th and 16th century Buddhist temples.

Old-World Feel


The Buddhist zedis in Mrauk U are dark, its bricks stained with moss as a result of the region’s hot summers and heavy monsoon season. This gives the stupas a more austere, old-world feel, unlike the heavily gilded ones common in Burma. Some no longer have roofs and many have vegetation growing around the temples and Buddha statues, reinforcing the feeling that you are seeing things through a filter, or have been transported to a bygone era.

Inside, they evoke awe, with long, secluded stone passageways decorated with intricately carved figurines and thousands of Buddhas in varying shapes and sizes. There aren’t as many pagodas here as in Bagan, the ancient Buddhist complex in central Burma, where the authorities have evicted villages from the archeological zone to promote tourism and hotel construction by well-connected companies.

Here, the history is exists amid a bustling ethnic Arakanese community, creating a unique sense of a continued and living history. Mrauk U was the capital of the Arakan Kingdom, which fell in 1784 to the Burmese Konbaung Dynasty. At the height of their power, Arakanese kings controlled an area covering parts of eastern Bengal, modern-day Arakan State and western part of lower Burma.

Compared to Bagan, Mrauk U gets a tiny fraction of tourists, partly due to the difficulty of getting there. There are no direct flights and the only way to the site is a three-hour boat ride from Rakhine’s capital Sittwe on the Mrauk U River, or a lengthy car journey. The uncertainty ahead of the November 8 elections deterred many tourists this year too, locals say, while the town suffered its worst floods in 50 years six months ago, damaging local businesses and worsening the dusty, pot-holed roads.

Another deterrent—one that locals don’t like talk about—is the 2012 communal violence in Mrauk U and other northern Arakan townships, which left both Rohingya Muslims and Arakanese Buddhist communities deeply scarred and segregated, and has made international headlines ever since.

Conservation and Restoration, Not Renovation

One of the most famous and impressive sites is the Shite-thaung Temple, meaning “80,000 Images,” built in 1535, where five passageways boast 80,000 Buddha images, statues and carvings.

Despite its beauty, ill-planned renovation to the temple several years ago by local authorities provides a warning of what could occur if construction methods are applied that damage the historic structures. At Shite-thaung stupa, the top was rebuilt using concrete, at odds with the rest of the building material. Not only does it look new and out of place, locals say it is not going to age the same way.

Therein lies the dilemma facing Mrauk U. It sorely needs support and funding to maintain its rich cultural heritage, which is deteriorating rapidly. But if it is to retain its heritage, it is crucially important that ancient structures are conserved and restored, not renovated, as overzealous officials did to many ancient temples in Bagan until they were barely distinguishable from new ones.

In 2014, UNESCO officials began discussions with Burma on Bagan’s listing as a World Heritage site, but efforts were complicated by the former junta’s controversial renovations—once called a ‘Disney-style fantasy’ by UN officials—hotel expansion and forced evictions of villages.

At Mrauk U, archeologists and conservation experts, not bureaucrats and construction companies, should be leading conservation and restoration efforts.

“There’s a plethora of challenges facing conservation of ancient buildings. The city of Mrauk U was once Southeast Asia’s greatest fortified cantonment,” Khin Than, chairperson of the Mrauk U Ancient Cultural Heritage Conservation Group, told Myitmakha News Agency recently.

“Tenders were put out for restorations of areas of Mrauk U, but a great deal of highly valued Rakhine [Arakan] cultural handiworks—found in pagodas, walls and brick walls—were destroyed as those carrying out the restorations were not archaeologists.”

Funding is another major challenge. The same news story said the Arakan State government had allocated 600 million kyats (US$491,000) for conservation for 2015-16 fiscal year to cover the sprawling area with hundreds of temples and other structures.

As we left the archeological museum and palace grounds, we chanced upon a group of men building a wire fence around a pond.

Called “Nan Thar Kan,” or a pond for palace residents, they recently unearthed the square pond using those funds. The work revealed a stone tablet, stone carvings of a deity and an ogre in each corner (as protection, apparently) and a cascade of old bricks leading down into it. What looked like an ordinary pond is now transformed into a beautiful, historic site.

A supervisor there said at least 10 more feet of sand still needed to be removed to completely uncover the pond. When will that happen, I asked? “We don’t know because we don’t know if, or when, we will get more funding,” he said.

This story first appeared on Myanmar Now.

http://www.irrawaddy.com/burma/at-mrauk-u-living-heritage-and-crumbling-splendor-in-need-of-conservation.html

Wednesday, February 24, 2016

(၁၄)ရာစု ေျမာက္ဦးနန္းေတာ္ကို သမိုင္းရွဳေထာင့္မွ လွမ္းၾကည့္ျခင္း

ခိုင္လင္း(ေမဃ၀တီ)
The Voice of Arakan


ရခိုင္ျပည္လႊတ္ေတာ္က ေျမာက္ဦးနန္းေတာ္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးကို တညီတညြတ္တည္း ဆံုးျဖတ္လိုက္တဲ့ သတင္းက သမိုင္းအျမင္အရ တုန္လွဳပ္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရခိုင္သမိုင္းပညာရွင္ေတြ ၊ ရခိုင္သမိုင္းကို တန္ဖိုးထား သူေတြရဲ ႔ ကန္႔ကြက္မွဳေၾကာင့္ ပ်က္ျပယ္သြားႏိုင္ေကာင္းပါရဲ ႔လို႔ ေတြးခဲ့ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ တလေက်ာ္လာသည့္တိုင္ ကန္႔ ကြက္တဲ့ သတင္းေတြ မၾကားရတဲ့အခါ သမိုင္းအျမင္အရ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ ႔ တုန္လွဳပ္ေျခာက္ျခားမွဳကို ရခိုင္လူထုအား တင္ျပဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့ အသိနဲ႔ သမိုင္းရွဳေထာင့္က တတ္သေလာက္တင္ျပပါ့မယ္။

ႏိုင္ငံတကာမွာ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အအံုေတြကို ထိမ္းသိမ္းတဲ့ေနရာမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အခ်က္သံုးခ်က္နဲ႔ ထိမ္း ပါတယ္။ (Conservation) မေပ်ာက္ဆံုးရေအာင္ထိမ္းသိမ္းျခင္း၊(Preservation)ဆက္ၿပီး မၿပိဳပ်က္ရေအာင္ ကာကြယ္ ျခင္းနဲ႔ (Restoration)မူရင္း ပံုစံမပ်က္ရေအာင္ ျပန္တည္ေဆာက္ျခင္းေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ရခိုင္ျပည္လႊတ္ေတာ္က ေျမာက္ဦးနန္းေတာ္ကို နဂိုပံုစံအတိုင္း အသစ္ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ (Restoration) မူရင္း ပံုစံမပ်က္ရေအာင္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ျခင္းအခ်က္နဲ႔ ညီညြတ္တယ္လို႔ ထင္ႏိုင္ေပမယ့္ တကယ္တမ္းေတာ့ လံုး၀ မဆိုင္ပါဘူး။

ဥပမာ အေနနဲ႔ ေျပာရရင္ ဒုကၠန္သိမ္ပုထိုးေတာ္ၾကီးဆိုပါေတာ့ ။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ ႔ေနရာေတြ ၿပိဳပ်က္ေနမယ္။ တခ်ိဳ ႔ေနရာေတြ မၾကာခင္ ၿပိဳဆင္းေတာ့မယ္ဆိုရင္ ေရွးေဟာင္းမူရင္း လက္ရာေတြ မေပ်ာက္ပ်က္ရေအာင္ ျပဳလုပ္တဲ့ သေဘာသာ Restoration ျဖစ္ပါတယ္။အုတ္ျမစ္အေပၚမွာ အစားထိုးကာ အသစ္ျပန္လည္တည္ေဆာက္ျခင္းဟာ Restoration (မူရင္းပံုစံမပ်က္ရေအာင္ ျပန္တည္ေဆာက္ျခင္း)လို႔မေခၚပါဘူး။

နန္းေတာ္မရွိေတာ့ေပမယ့္ က်န္ခဲ့တဲ့ နန္းေတာ္ရဲ ႔အုတ္ျမစ္ေတြအေပၚမွာ အသစ္ျပန္လည္တည္ေဆာက္ျခင္းဟာ သမိုင္းကို ထိမ္းသိမ္းကာကြယ္ျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ သမိုင္းတန္ဖိုးအျဖစ္ “ တန္း “ တစ္ခုအေပၚ တည္ရွိေနျခင္းကို ရိုက္ခ်ိဳးလိုက္သလို ျဖစ္ေစပါတယ္။

ဆိုလိုခ်င္တာက ဖ်က္ဆီးလိုမွဳကို မရည္ရြယ္ေပမယ့္ ဖ်က္ဆီးျခင္းသေဘာကို သက္ေရာက္ေစတဲ့ သေဘာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အအံုတစ္ခုကို သမိုင္းရွဳေထာင့္မွ မၾကည့္ဘဲ ထိမ္းသိမ္းျခင္းေခါင္းစဥ္ ေအာက္မွာ ျပဳျပင္ျခင္းနဲ႔ျပန္လည္တည္ေဆာက္ျခင္းလုပ္ငန္းဟာ မူရင္းလက္ရာေတြပ်က္ယြင္းသြားရင္ သမိုင္းတန္ဖိုးကို ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ ပုဂံကိုထိမ္းသိမ္းတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေတြဟာ ယူနက္စကိုလို အဖြဲ႔ေတြရဲ ႔ သမိုင္းတန္ဖိုးထိမ္းသိမ္းျခင္း စံႏွိဳင္း ေတြနဲ႔ မကိုက္ညီဘူးလို႔ သမိုင္းပညာရွင္ေတြက ေထာက္ျပတဲ့ သာဓကေတြကို သိထားဖို႔လိုပါတယ္။ ေရွးေဟာင္းသု ေတသန(ယခင္အေခၚ ေက်ာက္စာ၀န္)ရဲ ႔ အစီရင္ခံစာ (၁၉၂၅ ႏွစ္ခ်ဳပ္ ၊ ႏွာ ၆)မွာ ရဟန္းတစ္ပါးက ဘုရားျပင္ခြင့္ ေတာင္းတဲ့အခါ “ ထိုကိုယ္ေတာ္ ဆႏၵရွိသေလာက္ ျပင္ၿပီးရင္ ေရွးလက္ရာ တစ္ကြက္မွ က်န္ေတာ့မွာ မဟုတ္လို႔ “ ျငင္း လိုက္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။



ဆိုေတာ့ ေရွးလက္ရာေတြကို ျပင္ဆင္လိုတဲ့အခါတိုင္း သမိုင္းရွဳေထာင့္မွ ခ်ဥ္းကပ္ၾကည့္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဘက္လိုက္မွဳကင္းတဲ့ သမိုင္းပညာရွင္ေတြနဲ႔ဖြဲ ႔စည္းထားတဲ့ သမိုင္းဦးစီးဌာနေတြလိုအပ္ပါတယ္။ ဘက္လိုက္မွဳကင္းမဲ့တဲ့ဆိုတာကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး မတည္ၿငိမ္မွဳေတြ ၊သံသယေတြ ၊ မယံုျကည္ႏိုင္မွဳေတြနဲ႔ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ ယဥ္ေက်းမွဳေတြကို ပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ ဘက္လိုက္မွဳကင္းတဲ့ သမိုင္းပညာရွင္ေတြနဲ႔ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ သမိုင္းဦးစီးဌာနေတြလိုအပ္လို႔ “ ဘက္လိုက္မွဳ ကင္းမဲ့ “ ဆိုတဲ့ စကားကို သံုးပါတယ္။ အဲဒီ သမိုင္းဌာနေတြရဲ ႔ခြင့္ျပဳခ်က္ေတြနဲ႔သာ ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ အဲဒီအဆင့္ေတြနဲ႔ မျဖတ္ ေက်ာ္ဘဲ ေရွးေဟာင္းလက္ရာေတြကို ျပင္ဆင္သြားမယ္ဆိုရင္ သမိုင္းတန္ဖိုးေတြကို မရည္ ရြယ္ေပမယ့္ ဖ်က္ဆီးပစ္သလို ျဖစ္ေစမွာေသခ်ာပါတယ္။

ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အအံု(Ancient Monument) တခုကို မေပ်ာက္ပ်က္ရေအာင္ ထိမ္းသိမ္း ျခင္းအေနနဲ႔ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ျခင္းလုပ္ငန္းဟာ လိုအပ္တယ္ဆိုေပမယ့္ နဂိုရွိၿပီးသားလက္ရာေတြ ပ်က္စီးသြားမယ္ ဆိုရင္ သမိုင္းတန္ဖိုးဟာလည္း ေပ်ာက္ဆံုးသြားပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ေျပာရရင္ သမိုင္းတန္ဖိုးကို ယဥ္ေက်းစြာ ဖ်က္ ဆီးလိုက္ျခင္းလို႔ ေျပာရပါလိမ့္မယ္။

(၁၄)ရာစုက တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ေျမာက္ဦးနန္းေတာ္ဟာ ဖ်က္ဆီးျခင္းကို ခံခဲ့ရေပမယ့္ နန္းေတာ္ရဲ ႔ပႏၷက္ (ေဖာင္ေဒးရွင္း) ဟာ မူရင္းအတိုင္းရွိေနပါတယ္။ အဲဒီ က်န္ရွိေနေသးတဲ့ အုတ္ျမစ္(ေဖာင္ေဒးရွင္း)ေတြဟာ ေရွးေဟာင္းလက္ရာေတြျဖစ္ တယ္။ အဲဒီ ေရွးေဟာင္းလက္ရာေတြကို မပ်က္စီးေအာင္ ထိမ္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ထားျခင္းဟာ သမိုင္းအျမင္အရ (Conservation) မေပ်ာက္ဆံုးရေအာင္ထိမ္းသိမ္းျခင္း၊(Preservation)ဆက္ၿပီး မၿပိဳပ်က္ရေအာင္ ကာကြယ္ျခင္းနဲ႔ (Restoration)မူရင္း ပံုစံမပ်က္ရေအာင္ ျပန္တည္ေဆာက္ျခင္းေတြကိုသာ လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖင့္ သမိုင္းတန္ဖိုးကို ထိမ္းထား သင့္ပါတယ္။

ဆိုေတာ့ Global Heritage Fund ( ကမၻာ့အေမြအႏွစ္မ်ား ရန္ပံုေငြအဖြဲ႔)ရဲ ႔ ၂၀၁၂ ေမလ(၃)ရက္ေန႔က အာရွတိုက္ထဲက ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမွဳ(၁၀)ခုဟာ ပ်က္စီးေပ်ာက္ကြယ္ရမယ့္ေဘးနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့အေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခဲ့ ဖူးတယ္။အဲဒီ(၁၀)ခုထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက ေရွးေဟာင္းေျမာက္ဦးၿမိဳ ႔ေတာ္လည္း ပါ၀င္တယ္။ ပ်က္စီးေပ်ာက္ကြယ္ရမယ့္ ေဘးအႏၱရာယ္ငါးခုကို ေထာက္ျပခဲ့တယ္။ အဲဒီငါးခုကေတာ့ (၁)စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားက်ယ္ျပန္႔လာျခင္း၊(၂)လံုေလာက္ ေသာ ျပဳျပင္ထိမ္းသိမ္းမွဳမရွိျခင္း၊(၃)လုယက္ျခင္း(၄)စစ္မက္ျဖစ္ပြားျခင္း၊(၅)ခရီးသြားလုပ္ငန္းစတဲ့ အခ်က္ေတြျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ ႔ေတာ္ကေတာ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတိုးတက္လာမွဳ ၊ လံုေလာက္ေသာ ျပဳျပင္ထိမ္းသိမ္းမွဳနဲ႔ ခရီးသြားလုပ္ငန္းစတဲ့ သံုးခ်က္နဲ႔သာပတ္သက္ပါလိမ့္မယ္။ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ျပဳျပင္ထိမ္းသိမ္းမွဳကို မဆို႔မပို႔ျပဳလုပ္ ေပးၿပီး ခရီးသြားလုပ္ငန္းဆိုတဲ့ကိစၥကိုေတာ့ လက္ရွိကာလမွာ ေဒသဖြ႔ံၿဖိဳးေရး ေခါင္းစဥ္ေအာက္က တရား၀င္ဖ်က္ဆီး ပစ္မယ့္စီမံကိန္းျဖစ္ေၾကာင္း အဲဒီကာလက ကၽြန္ေတာ္ေဆာင္းပါးတပုဒ္ေရးၿပီး ေ၀ဖန္ေထာက္ျပခဲ့ဖူးတယ္။

ေျပာခ်င္တာက ရခိုင္ျပည္လႊတ္ေတာ္အေနနဲ႔ သမိုင္းတန္ဖိုးရွိေနတဲ့ နန္းေတာ္ရဲ ႔ေဖာင္ေဒးရွင္းေတြကို သမိုင္းတန္ဖိုးမဲ့ေအာင္ တရား၀င္ ဖ်က္ဆီးပစ္ေတာ့မွာလား ဆိုတဲ့ေမးခြန္းကို ေမးခ်င္ပါတယ္။

အစိုးရတစ္ရပ္အေနနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုယူကာ သမိုင္း၀င္ ေရွးေဟာင္းလက္ရာတစ္ခုကို ျပန္လည္တည္ ေဆာက္ျခင္း(သို႔မဟုတ္)ပိုမိုေကာင္းမြန္ေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္းဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ နဂိုရွိၿပီးသား ေရွးေဟာင္းလက္ ရာေတြပ်က္စီးကုန္မယ္ (သို႔မဟုတ္)ေရွးေဟာင္းလက္ရာေတြကို အကုန္ၿဖိဳၿပီး ျပန္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ သိမ္ေမြ႔စြာ စနစ္ တက်ဖ်က္ဆီးပစ္တာျဖစ္တယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ေျပာရရင္ စနစ္တက် အကြက္ခ်ၿပီး ကမၻာကသိတဲ့ ေရွးေဟာင္း အေမြ အႏွစ္သမိုင္းလက္ရာတစ္ခုကို စီမံကိန္းနဲ႔ဖ်က္ဆီးျခင္းျဖစ္တယ္။ ဒါကို ရခိုင္လူထုအေနနဲ႔ လက္ပိုက္ၾကည့္ မေနသင့္ဘူးလို႔ ေျပာခ်င္တယ္။

ထို႔အတူ သမိုင္းတန္ဖိုးကို ထိမ္းသိမ္းခ်င္သူေတြအေနနဲ႔လည္း ဆန္႔က်င္သင့္တယ္လို႔ျမင္ပါတယ္။ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ကို တန္ဖိုးထားသူေတြဟာ မည္သည့္ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္မဆို တန္ဖိုးထားဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ရတဲ့ သတင္းအခ်က္လက္ေတြသာ မွန္ခဲ့ရင္ ဆံုးရွံဳးမွဳက အရမ္းၾကီးပါတယ္။ နန္းေတာ္ရဲ ႔ေဖာင္ေဒး ရွင္းကို ဒီအတိုင္းထားၿပီး အေပၚထပ္အေဆာက္အအံုကို ေဆာက္ျခင္းကလည္း ေရွးေဟာင္းလက္ရာ နန္းေတာ္ရဲ ႔ေဖာင္ေဒး ရွင္းေတြ ပ်က္စီးကုန္မယ္။ ဒီအေပၚမွာ တုန္လွဳပ္မွဳေတြနဲ႔ မျဖစ္သင့္ေၾကာင္း ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးၿပီး ေထာက္ျပျခင္းျဖစ္ ပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္က ပိုေၾကာက္စရာေကာင္းတယ္။ နန္းေတာ္ရဲ ႔ ေဖာင္ေဒးရွင္းေတြကို အကုန္လံုးတူးပစ္ၿပီး အားလံုး အသစ္ျပန္ေဆာက္မယ္ဆိုတဲ့သတင္းျဖစ္တယ္။ ဒီသတင္းက ဘယ္ေလာက္မွန္ကန္တယ္လို႔ တပ္အပ္မေျပာႏိုင္ေပမယ့္ အဲလိုလုပ္ခဲ့ရင္ သမိုင္းတန္ဖိုးဆံုးရွံဳးမွဳမ်ားသလို ေပးဆပ္ရမယ့္တန္ဖိုးက အရမ္းၾကီးတယ္။

ဘယ္လိုဘဲျဖစ္ျဖစ္ ေသခ်ာတာ တစ္ခုကေတာ့ နန္းေတာ္ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးကိစၥကို လႊတ္ေတာ္အေနနဲ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို သမိုင္းရွဳေထာင့္က ၾကည့္ၿပီး ျပန္လည္သံုးသပ္ ျပင္ဆင္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ရခိုင္သမိုင္းပညာရွင္ေတြကလည္း ေထာက္ျပဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ရခိုင္ လူထုအေနနဲ႔လည္းဒီကိစၥကို ဆန္႔က်င္သင့္တယ္လို႔ျမင္ပါတယ္။ ကမၻာကသိတဲ့ ေရွးေဟာင္းလက္ရာေတြကို ေခတ္သစ္မွာ တည္ေဆာက္မယ့္ နန္းေတာ္သစ္နဲ႔ စေတးပစ္ရဲတဲ့သတၱိ ရခိုင္လူထုမွာ ရွိၿပီလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းဟာ စိန္ေခၚမွဳတစ္ရပ္လို႔ျမင္ ပါတယ္။

ေရွးေခတ္ ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ ႔ၿမိဳ ႔ေတာ္ အယုဒၶယကို ျမန္မာဘုရင္ေခတ္က ၀င္သိမ္းခဲ့တယ္။ စစ္ပြဲရဲ ႔ထံုးစံအရ အယုဒၶယၿမိဳ ႔ေတာ္ ဟာ ပ်က္စီးျခင္းေတြနဲ႔ ၿမိဳ ႔ပ်က္ၾကီးအျဖစ္က်န္ရစ္ခဲ့တယ္။ အေဆာက္အအံုေတြ ၊ ဘုရားဆင္းတုေတာ္ေတြဟာ က်ိဳးေၾက ပ်က္စီးၿပီး က်န္ခဲ့တယ္။ ဒီေန႔အခ်ိန္ထိ အဲဒီ အပ်က္အစီးေတြကို နဂိုအတိုင္း ျပန္လည္ျပဳလုပ္ျခင္းမရွိဘဲ ဒီအတိုင္း ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ထားတယ္။ ျပန္ျပင္လိုက္ရင္ ေရွးေဟာင္းလက္ရာေတြ ဆံုးရွံဳးသြားမယ္။ ပ်က္စီးမွဳအတိုင္း ရွိေနတဲ့ အေဆာက္အအံုကို ေနာက္ထပ္မပ်က္စီးရေအာင္ဘဲ ထိမ္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ထားတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုထားသလဲ ဆိုေတာ့ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေျပာရရင္ “ေရွးေဟာင္းလက္ရာေတြ သမိုင္းတန္ဖိုးၾကီးလို႔ ထိမ္းသိမ္းထားတယ္”။ ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ ႔ ခ်မ္း သာၾကြယ္၀မွဳနဲ႔ အယုဒၶယၿမိဳ ႔ပ်က္ၾကီးကို အဆေပါင္းေထာင္ခ်ီ အကုန္အက်ခံၿပီး လုပ္ႏိုင္ေပမယ့္ မလုပ္ျခင္းကို သခၤန္းစာ ယူဖို႔လိုတယ္။

ရခိုင္ျပည္အစိုးရကို အၾကံေပးခ်င္တာက နန္းေတာ္ရဲ ႔ေဖာင္ေဒးရွင္း(နန္းေတာ္ရာ)ကို ဒီအတိုင္း ထားဖို႔လိုအပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ နန္းေတာ္ရဲ ႔ေဖာင္ေဒးရွင္း(နန္းေတာ္ရာ)ကို ေနာက္ထပ္ မပ်က္စီးရေအာင္ (Conservation) မေပ်ာက္ဆံုးရ ေအာင္ထိမ္းသိမ္းျခင္း၊(Preservation)ဆက္ၿပီး မၿပိဳပ်က္ရေအာင္ ကာကြယ္ျခင္းနဲ႔ (Restoration)မူရင္း ပံုစံမပ်က္ရေအာင္ ျပန္တည္ေဆာက္ျခင္းေတြကိုသာ လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖင့္ သမိုင္းတန္ဖိုးကို ထိမ္းထားပါလို႔ အၾကံေပးခ်င္ပါတယ္။ ေျမာက္ဦး နန္းေတာ္ပံုစံမ်ိဳး မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြကို ျပခ်င္တဲ့ ဆႏၵျပင္းျပေနရင္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ ႔ေတာ္ ရဲ ႔ ေျမလြတ္ တေနရာမွာ ယခင္ပံုစံမ်ိဳး ေျမာက္ဦးနန္းေတာ္ သစ္ေဆာက္ၿပီး အထဲမွာ ေရွးေဟာင္း ပစၥည္းေတြျပထားလို႔ရတဲ့ ေရွးေဟာင္းယဥ္ ေက်းမွဳျပတိုက္ ပံုစံမ်ိဳး လုပ္ျခင္းဟာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါ တယ္။ ေရွးေဟာင္းသမိုင္းလက္ရာေတြ ပ်က္သုဥ္းသြားမယ့္ လုပ္ရပ္ ဟာ အာဏာပါ၀ါနဲ႔လုပ္ႏိုင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာင္လုပ္ခဲ့တဲ့လူေတြဟာ လူထုကို ျပန္ေပးရမယ့္တန္ဖိုးကအရမ္းၾကီးပါလိမ့္မယ္။ ။

ခိုင္လင္း(ေမဃ၀တီ)
ေမ(၂၁)၂၀၁၄

____‎The‬ Voice of Arakan

ႏွစ္ေပါင္း ၄ဝဝ ေက်ာ္သက္တမ္းရွိ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မွ ပါးေတာ္ေက်ာက္စာ ထိန္းသိမ္းမႈကင္းမဲ့ေန

မာန္ယုေက်ာ္ (ေရႊဝေျမ)
ေျမာက္ဦး၊ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၁



ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္မွ ႏွစ္ပါင္း ၄ဝဝ ေက်ာ္သက္တမ္းရွိ ပါးေတာ္ေက်ာက္စာ(ေခၚ) ဥတုခင္စုိင္း ေက်ာက္စာမွာ ယခုအခါ ထိန္းသိမ္း ထားမႈ ကင္းမဲ့ေနၿပီး မ်ားမၾကာမီ ပ်က္စီးမည့္ အႏၱရာယ္ႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရ သည္။

၎ေက်ာက္စာမွာ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕၏ ေတာင္ဘက္ (၁၆)မိုင္ခန္႔အကြာ ပါးေတာ္ေတာင္တန္းရွိ သဘာဝ ေက်ာက္ေတာင္တြင္ တည္ရွိေနျခင္းျဖစ္ၿပီး ယခုအခါ ယင္းေက်ာက္စာ အနီးရွိ ေတာင္တန္းမွ ေက်ာက္မ်ား ကုိ ေက်ာက္ထုတ္ လုပ္သူမ်ားက တူးၿဖိဳထုတ္ယူေနမႈေၾကာင့္ ပါးေတာ္ေက်ာက္စာ မွာ ပ်က္စီးေတာ့မည့္ အႏၱရာယ္ႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရျခင္းျဖစ္သည္။

“ဒီေရွးေဟာင္းေက်ာက္စာကုိ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာနနဲ႔ အစုိးရက ခုကတည္းက မထိန္းသိမ္း မကာကြယ္ရင္ မၾကာခင္ လမ္းခင္းတဲ့အထဲ ပါသြားေတာ့မယ္” ဟု ပါးေတာ္ေက်းရြာမွ ေဒသခံ တစ္ဦးက ေျပာသည္။
အလွဴမွတ္တမ္း တစ္ခုျဖစ္သည့္ အဆုိပါေက်ာက္စာမွာ အလွ်ား ၈ ေပ၊ အနံ ၄ ေပ ၄ လက္မႏွင့္ အထူ ၂ ေပ ၁ဝ လက္မခန္႔ရွိၿပီး လက္ရွိတြင္ ေက်ာက္စာ ၏ေအာက္ပိုင္းမွာ အနည္းငယ္ ကြဲအက္ေနသည္ကုိ ေတြ႕ရသည္။

ေက်ာက္စာတြင္ “သႂကၠစ္ ၈၈၆ ခု ဝါေခါင္” ၊ “လဆန္း ၈ ရ်က္ ၁ နိ ဥတုနတ္”၊ “ေလအသွ်ည္ ၁၀ မင္ေကာစ”၊ “ပုတိေတခေသ သခႌကိုဝ္ဖ်”၊ “(က္ေသာ)သူကား လုပ္ႀကံရာမေျမာက္စီေသာ” ၊ “အဝစိငရဲ လာစိေသာ ငရဲသစ္ငုပ္ျဖစ္”၊ “စိေသာ”ဟု ေရးထုိးပါရွိသည္။

အဓိပၸာယ္မွာ “သကၠရာဇ္ ၈၈၆-ခု ဝါေခါင္လဆန္း ၈-ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႔၊ ဥတုနတ္ကို လယ္အသွ်ည္း ၁ဝ၊ မင္းေကာစပတိတည္ခဲ့သည္။ သခ်ႌကိုဖ်က္ေသာသူကား လုပ္ရာႀကံရာမေျမာက္ေစေသာ၊ အဝီစိ ငရဲလားေစေသာ၊ ငရဲသစ္ငုတ္ျဖစ္ေစေသာ” ဟု ေရွးေဟာင္း သုေတ သနဌာန၏ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး (ၿငိမ္း) လည္းျဖစ္၊ သမုိင္းသုေတသီ တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ဦးေက်ာ္ထြန္းေအာင္ (တက္ထြန္းနီ-ေျမာက္ဦး)၏ ရခိုင္ မဂၢဇင္း အမွတ္(၇)ပါ “ဥတုခင္စိုင္း(ပါးေတာ္)ေက်ာက္စာ သမိုင္းႏွင့္ အဓိပၸါယ္” တြင္ေဖာ္ျပထားသည္။



ေက်ာက္စာကုိ ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္ပိုင္းအတြင္းက ေရွးေဟာင္း သုေတသန ၏ ေျမာက္ဦးဌာနခြဲမွ တာဝန္ရွိသူ တခ်ဳိ႕ သြားေရာက္ၾကည့္ရႈ ခဲ့ၿပီး ေက်ာက္ထုတ္လုပ္ သူမ်ား ကုိလည္း ေခတၱ ရပ္တန္႔ ထားရန္ ေျပာဆုိ ခဲ့သည္ဟု ေက်းရြာသားမ်ာ းက ေျပာသည္။

အဆုိပါေက်ာက္စာႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး နိရဥၥရာအေနျဖင့္ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ေျမာက္ဦးဌာနခြဲ၏ သေဘာထားကုိ ရယူႏိုင္ျခင္းမရွိေသးပါ။

အဆုိပါေက်ာက္စာအနီးတြင္ ရခုိင္တုိ႔၏ေရွးက်သည့္ တစ္ေၾကာင္းဆြဲပန္းခ်ီလက္ရာမ်ားသည္လည္း ထိန္းသိမ္းမႈကင္းမဲ့ေနသည္ကုိေတြ႕ရသည္။

(ေက်ာက္ထုတ္သူမ်ားေၾကာင့္ ပ်က္စီးမည့္အႏၱရာယ္ႏွင့္ႀကံဳေနရသည့္ ပါးေတာ္ေက်ာက္စာအား ေတြ႕ရစဥ္/ ဓာတ္ပံုမ်ား - နိရဥၥရာ)

____‎Narinjara_News‬

ေ၀ဖန္မႈမ်ား ျမင့္တက္လာျပီးေနာက္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ကိုးေသာင္းပုထုိးေတာ္ ျပဳျပင္မႈ ရပ္ဆိုင္း

မာန္ယုေက်ာ္ (ေရႊဝေျမ)
ေျမာက္ဦး၊ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၂



ရခိုင္ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ရွိ ကုိးေသာင္းပုထုိးလႈိဏ္ဂူ ပတ္လမ္းအား ကြန္ကရစ္သံုး၍ အမိုးမိုးေနျခင္းမွာ ပုထုိးေတာ္အား ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ရာမေရာက္ဘဲ ဖ်က္ဆီး ရာသာ ေရာက္သည္ ဟု ေ၀ဖန္ ေျပာၾကားမႈမ်ား ျမင့္တက္လာျပီးေနာက္ ယခုအခါ ယင္းလုပ္ငန္းကို ရပ္တန္႕ထားသည္ဟု သိရသည္။
ကုိးေသာင္းပုထုိး၏လႈိဏ္ပတ္လမ္းရွိ ဂူနံရံမ်ားတြင္ သံတုိင္မ်ား၊ သံဖရိန္မ်ား၊ သံဆန္ခါမ်ားခင္းၿပီး ယင္းအေပၚမွတဆင့္ ကြန္ကရစ္ေလာင္း၊ ေက်ာက္ျပား မ်ားကပ္ကာ အမိုးမိုးေနျခင္း အေပၚ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႕မွ ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးသန္းျမင့္ က ယခုလို ေ၀ဖန္ ေျပာၾကားသည္။

“အဲဒီေခတ္တုန္းက ေက်ာက္ကုိ အျပားလုိက္မုိးတဲ့ ဗိသုကာလက္ရာမ်ဳိး မရွိေသးဘူး။ ဆုိေတာ့ အဲဒီေခတ္ကလက္ရာ ဘယ္လိုရွိခဲ့တယ္ဆုိတာကုိ ကုိယ္တုိ႔က တိတိက်က်မေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ရင္ အခုလက္ရွိ ပ်က္ရင္ ပ်က္တဲ့အတုိင္းပဲထား။ အခုျဖစ္ေနတာက အေပၚက ၂ဝ ရာစုဗိသုကာ လက္ရာ၊ ေအာက္ကဟာ ၁၆ ရာစုဗိသုကာလက္ရာ။ ႏွစ္ေပါင္း ၄ဝဝ ေက်ာ္ေလာက္ကြာေနတဲ့ ဗိသုကာ လက္ရာႏွစ္ခု ကုိ ေရာစပ္ၿပီး လုပ္လုိက္တဲ့ အတြက္ ကုိးေသာင္းရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈသမုိင္းတန္ဖုိးကုိ အမ်ားႀကီး ထိခုိက္ပ်က္စီးသြားေစတယ္” ဟု ေျပာဆိုသည္။



ယင္းသို႔ေဆာင္ရြက္ေနျခင္းကုိ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းခန္႔က စတင္ေဆာင္ ရြက္ေနခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ေျမာက္ဦးေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရ းအဖြဲ႕၏တားျမစ္မႈေၾကာင့္ လက္ရွိ အခ်ိန္တြင္ ရပ္တန္႔ေနသည္ဟု သိရသည္။

" အမုိးကုိ တစ္ျခမ္းတည္းသာမိုးျပီးေနာက္ ရပ္တန္႕ေနတယ္။ စီမံကိန္းနဲ႕ တကယ္တမ္း ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းမယ္ဆုိရင္ ပုထုိးေတာ္ႀကီး တစ္ခုလံုး ကုိ ေရွးခင္ အတိုင္း အမုိးမိုးလိုက္ရင္ ၿပီးတာပဲ။ အခုလုိ လုပ္တာက ကၽြန္မတို႔ လက္မခံႏုိင္ဘူး"ဟုလည္း ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ား ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕၏ ဥကၠ႒ ေဒၚခင္သန္းက ေျပာသည္။

ျမန္မာ ယဥ္ေက်းမႈ ၀န္ၾကီးဌာန အေနျဖင့္ ပုဂံရွိ ဘုရားမ်ားအား ေရွးမူ မပ်က္ ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနစဥ္ ရခိုင္ဘုရားမ်ားကို ေခတ္သစ္လက္ရာမ်ားျဖင့္ ျပဳျပင္ မြန္းမံေန သျဖင့္ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ ထိန္းသိမ္းသူမ်ား အၾကားတြင္ ေ၀ဖန္မႈမ်ား ျမင့္တက္လ်က္ ရွိေနေၾကာင္း သိရသည္။
ျပဳျပင္ မြန္းမံေနေသာ ကုိးေသာင္းပုထုိးေတာ္ႀကီးကို ေအဒီ ၁၅၅၃ ခုႏွစ္မွာ ရခုိင္ဘုရင္ မင္းတိကၡာက တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။

‎Narinjara_News‬

Friday, December 19, 2014

ေက်ာက္ေတာ္နယ္ရွိ ေရွးေဟာင္းသမုိင္းဝင္ ဂူမ်ားအနီး စစ္တပ္က ေက်ာက္ထုတ္လုပ္ေနမႈကုိ ေရွး/သုဌာနက တားျမစ္

မာန္ယုေက်ာ္ (ေရႊဝေျမ)/ ေက်ာက္ေတာ္
ဒီဇင္ဘာ ၁၈
ကန္ေစာက္ေတာင္အနီး သမုိင္းဝင္ဂူမ်ားအနီးတြင္ ေက်ာက္ထုတ္လုပ္ေနသည္ကိုေတြ႕ရစဥ္။ (ဓာတ္ပံု - ရခုိင့္မ်ဳိးဆက္သစ္ႏိုင္ငံေရးအင္အားစု)
ကန္ေစာက္ေတာင္အနီး သမုိင္းဝင္ဂူမ်ားအနီးတြင္
ေက်ာက္ထုတ္လုပ္ေနသည္ကိုေတြ႕ရစဥ္။
(ဓာတ္ပံု – ရခုိင့္မ်ဳိးဆက္သစ္ႏိုင္ငံေရးအင္အားစု)

ရခုိင္ျပည္နယ္၊ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ ေရွးေဟာင္းသမုိင္းဝင္ ဂူမ်ားအနီး စစ္တပ္၏ ေက်ာက္ တူးေနမႈကုိ ျပည္နယ္၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာနက တားျမစ္လုိက္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သတင္းရရွိသည္။

ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕နယ္ရွိ ကန္ေစာက္ေတာင္၏အေရွ႕ဘက္ျခမ္းတြင္ရွိေသာ ေရွးေဟာင္းဂူ ၃ လံုးအနီး ေက်ာက္သားေတာင္နံံရံမ်ားကုိ ခမရ (၅၃၉)တပ္က ေက်ာက္မ်ားထုတ္လုပ္တူးေဖာ္ေနမႈမွာ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္လက္ရာမ်ားပ်က္စီးသြားႏုိင္သည္ဟုဆိုကာ ယင္းကုိတားျမစ္ေပးရန္ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ ရခုိင့္ႏိုင္ငံေရး မ်ဳိးဆက္သစ္အင္အားစုတုိ႔က သက္ဆုိင္ရာသို႔ ဒီဇင္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ တင္ျပခဲ့သည္။

ေဒသခံမ်ား၏တင္ျပေတာင္းဆိုခ်က္အရ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာနက ထိုေနရာသုိ႔ ဒီဇင္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ သြားေရာက္စစ္ေဆးခဲ့ၿပီးေနာက္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔က ယခုကဲ့သုိ႔ စာထုတ္၍ တားျမစ္လုိက္ရျခင္းျဖစ္ ေၾကာင္း ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာနမွ လက္ေထာက္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေအာင္ေက်ာ္ဇံက နိရဥၥရာသုိ႔ေျပာသည္။
 “ဒီဂူေတြဟာ သမုိင္းေၾကာင္းနဲ႔ဆက္စပ္ႏိုင္တယ္ဆုိၿပီးေတာ့ ဒီက ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈထိန္းသိမ္းေရး အဖြဲ႕ကလည္းေျပာတယ္။ ရခုိင္သမုိင္းပညာရွင္ေတြကလည္းေျပာတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ဒီဟာကလည္း ေရွးေဟာင္းဂူျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့အေထာက္အထားေတြလည္းရွိတယ္ဆုိတဲ့အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ အေနနဲ႔ အဲဒီတပ္ ရင္းမွဴးဆီကုိစာထုတ္ၿပီးေတာ့ ဒီဟာကိုေတာ့ ရပ္ဆုိင္းထားပါဆုိၿပီးေတာ့ တားျမစ္လိုက္တာ။ တားျမစ္ထားတဲ့ၾကား က ဆက္လုပ္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဥပေဒအရ အေရးယူသြားမယ္”ဟု ယင္းက ဆုိသည္။

လက္ရွိတြင္ ေတာင္နံရံအား စက္ယႏၱရာမ်ားျဖင့္ တူးၿဖိဳေနသည့္အတြက္ ဂူေပါက္မ်ား၏မ်က္ႏွာျပင္မွ ေက်ာက္သားအလႊာမ်ားကြာက်ကာ ပ်က္စီးစျပဳေနၿပီဟုလည္း ေက်ာက္ထုတ္သည့္ေနရာသုိ႔ ကုိယ္တုိင္သြား ေရာက္ေလ့လာခဲ့သူ ရခုိင့္မ်ဳိးဆက္သစ္ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမွျပန္ၾကားေရးတာဝန္ခံ ကုိေက်ာ္စိန္သန္းကဆုိသည္။
p2ခမရ(၅၃၉)သည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္မွစတင္ကာ အဆုိပါေတာင္နံရံမွ ေက်ာက္မ်ားကုိတူးေဖာ္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ယင္းေက်ာက္မ်ားကုိ ေျမာက္ဦး-စစ္ေတြကားလမ္းျပဳျပင္ရာတြင္ အသံုးျပဳရန္ေရာင္းခ်ေနသည္ဟု အနီးဝန္းက်င္မွ ေဒသခံမ်ား၏ေျပာဆုိခ်က္ကိုကုိးကား၍ ကိုေက်ာ္စိန္သန္းက နိရဥၥရာသုိ႔ျပန္ေျပာသည္။

ယင္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေျမာက္ဦးေရွးေဟာင္း သုေတသနဌာမွ လက္ေထာက္ညႊန္ၾကားေရးမွဴးက “တပ္ကုိ ေမးျမန္းစံုစမ္း ခ်က္အရေတာ့ တပ္က သူတို႔အဲလိုေရာင္းစားဖို႔အတြက္ ထုတ္တာ မဟုတ္ပါဘူးတဲ့။ တပ္တြင္း လမ္းခင္းဖုိ႔အတြက္ ထုတ္တာလုိ႔ေျပာတယ္”ဟု ဆုိသည္။

ဂူတစ္လံုးစီလွ်င္ အက်ယ္ ၅ ေပခန္႔စီရွိသည့္ အဆုိပါဂူ ၃ လံုးမွာ ရခုိင္တုိ႔၏ေခတ္ ၄ ေခတ္ျဖစ္ေသာ ဓညဝတီေခတ္၊ ေဝသာလီေခတ္၊ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ႏွင့္ေျမာက္ဦးေခတ္တို႔အနက္ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္တြင္ ရခုိင္ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးျဖစ္ေသာ သစၥပႏၵဝမေထရ္ သီတင္းသံုးခဲ့သည့္ဂူမ်ားျဖစ္သည့္အတြက္ ယင္းဂူမ်ားမွာ ေရွးေဟာင္း သမုိင္းဝင္ဂူမ်ားဆုိသည္မွာမွန္ကန္ေၾကာင္း ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕မွ ရခိုင္သမုိင္းသုေတသီ သူျမတ္(မဟာ ေအာင္ေျမ)က နိရဥၥရာသုိ႔ ေျပာသည္။

“အဲလုိ ဂူႀကီး ရခုိင္ျပည္မွာ ၉ ခုရွိတယ္။ အဲလိုမ်ဳိး ရခုိင္ျပည္မွာ အထြဋ္တျမတ္ျဖစ္တဲ့ေနရာကို ဒီလုိ လုပ္တာဟာ ယဥ္ေက်းမႈအရ၊ ရခုိင္သမုိင္းအရ သူတို႔ဖ်က္ဆီးရာက်တယ္”ဟု ယင္းက စစ္တပ္၏လုပ္ရပ္ကုိ ေဝဖန္ေျပာဆုိသည္။

ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈနယ္ေျမအတြင္း ဥပေဒမဲ့တစ္စံုတရာျပဳလုပ္မိပါက အျမင့္ဆံုးျပစ္ဒဏ္ ေထာင္ ၇ ႏွစ္အထိခ်မွတ္ႏုိင္ေၾကာင္း ၿပီးခဲ့သည့္ၾသဂုတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔က ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳျပ႒ာန္းခဲ့သည့္ ရခုိင္ျပည္နယ္ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္မ်ားထိန္းသိမ္းေရး ဥပေဒ၏ ပုဒ္မ ၂၅ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

http://www.narinjara.com/burmese/?p=13187

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More